Jak mierzymy czas na Marsie

Nie ustalono jeszcze oficjalnej metody określania marsjańskiego czasu. O ile astronomowie są zgodni co do marsjańskiego dnia i roku (odpowiednio pełny obrót wokół własnej osi i pełne okrążenie słońca przez Marsa), to określanie marsjańskiej daty może przysporzyć więcej trudności. W poniższym poście postaram się wyjaśnić założenia kalendarza zaproponowanego przez R. Clancy’ego.

Dzień na marsie trwa 24 godziny 39 minut 35,24 sekundy. Tyle czasu upłynie pomiędzy jednym a drugim górowaniem słońca zaobserwowanym przez Curiosity lub innego obserwatora. W jednym z poprzednich postów mogliście przeczytać, że na dobę marsjańską mówimy krótko sol. Każdy pracujący na Marsie łazik polega na LST – lokalnym czasie słonecznym, opartym o okres od jednego do drugiego górowania słońca zaobserwowanego w określonym punkcie globu.

Marsjański rok, podobnie jak ziemski wyznacza wykonanie pełnego obiegu planety wokół Słońca. W przypadku Marsa wynosi 668 soli. Tyle czasu musi minąć, żeby Mars wykonał pełną orbitę wokół naszej rodzimej gwiazdy. Naukowcy wprowadzili pojęcie długości słonecznej (L_s), dzieląc rok na 4 pory roku. Wiosenna równonoc jest w punkcie L_s=0°, letnie przesilenie (na półkuli północnej) L_s=90°, jesienna równonoc L_s=180° i zimowe przesilenie (na półkuli północnej) L_s=270°.

Pory roku na Marsie, źródło: http://www-mars.lmd.jussieu.fr/

Orbita Marsa różni się kształtem od Ziemskiej. Mars okrąża słońce po orbice eliptycznej, w pewnych odcinkach przyspieszając a w innych zwalniając. W związku z tym pory roku na Czerwonej Planecie mają różną długość. Afelion to moment, w którym Mars jest najdalej od słońca i porusza się wtedy najwolniej. Wypada na L_s=70°, tuż przed letnim przesileniem na półkuli północnej. Peryhelion czyli moment kiedy planeta jest najbliżej gwiazdy i porusza się najszybciej w naszym przypadku wypada na L_s=250° czyli w okolicach zimowego przesilenia.

Umowny podział na 12 miesięcy możecie zobaczyć w tabelce poniżej. Jak widać długość poszczególnych miesięcy jest różna i zależy od L_s

Miesiac	Ls w st.		Sol		długość w solach	charakterystyka
1	0	30	0.0	61.2	61.2	Równonoc na północnej półkuli Ls=0
2	30	60	61.2	126.6	65.4
3	60	90	126.6	193.3	66.7	Afelion (maksymalna odległość Słońce-Mars) Ls=71
4	90	120	193.3	257.8	64.5	Przesilenie latnie na północnej pólkuli Ls=90
5	120	150	257.8	317.5	59.7
6	150	180	317.5	371.9	54.4
7	180	210	371.9	421.6	49.7	Równonoc jesienna na północnej półkuli Ls=180 Rozpoczyna się pora burza pyłowa
8	210	240	421.6	468.5	46.9	Pora burzy pyłowej
9	240	270	468.5	514.6	46.1	Peryhelion (najmniejsza odległość Słońce-Mars) Ls=251 Pora burzy pyłowej
10	270	300	514.6	562.0	47.4	Przesilenie zimowe na północnej pólkuli Ls=270 Pora burzy pyłowej
11	300	330	562.0	612.9	50.9	Pora burzy pyłowej
12	330	360	612.9	668.6	55.7	Koniec pory burzy pyłowej

Za początek marsjańskiego roku Clancy wybrał pewien moment L_s=0°, który wg. ziemskiego kalendarza przypadł 11 kwietnia 1955 roku. Muszę dodać, że naukowiec ten zajmował się wówczas obserwacją marsjańskiej pogody. W celu opisania wydarzeń na Czerwonej Planecie potrzebny był „rok zero” od którego można by zacząć odmierzanie czasu. W 1956 roku zaobserwowano burze pyłową obejmującą zasięgiem całego Marsa i początek tej burzy oznaczono wg. zaproponowanego systemu. Wydarzenia datuje się na zasadzie marsjański rok/sol. Uff..

na podstawie: planetary.org

Trochę to było trudne. Dla odprężenia przedstawiam tabelkę z kilkoma wydarzeniami w historii badań Czerwonej Planety. Możecie sami sprawdzić pod tym adresem.

[UPDATE] Nieco zmienioną wersję marsjańskiego kalendarza możecie zobaczyć tutaj